Ostrzeżenie: ten artykuł zawiera spoilery dotyczące The Irishman i Goodfellas
Pomimo tego, że dzieli ich 29 lat i 12 filmów fabularnych, Irlandczyk Martina Scorsese ma wiele wspólnego z Goodfellas z lat 90-tych i nawiązuje do nich. Jego najnowsza, trwająca prawie 4 godziny produkcja Netflix, łączy reżysera z dwoma jego najdłużej pracującymi współpracownikami, Robertem De Niro i Joe Pesci, a także w końcu włącza Ala Pacino do jego ekranowej trupy.
Oba filmy w taki czy inny sposób przedstawiają następstwa bycia gangsterem. Goodfellas jest obserwowany oczami Henry'ego Hilla (Ray Liotta), młodego Amerykanina pochodzenia irlandzkiego, który został przyjęty, wychowany i przekształcony przez swój sąsiedzki tłum. Dlatego też piesze życie Henry'ego, wywołane jego przyjęciem do programu ochrony świadków FBI, jest skażone bez żalu kacem z jego życia gangsterskiego. Z drugiej strony Irlandczykowi opowiadają wspomnienia pozbawionego starzenia się Franka Sheerana (De Niro). Podczas gdy oba filmy są opowiadane za pomocą retrospekcji, trwałe wrażenie Franka o „życiu” jest znacznie mniej romantyczne, przesiąknięte tragedią, żalem, a może nawet odrobiną poczucia winy.
Kontynuuj przewijanie, aby kontynuować czytanie Kliknij przycisk poniżej, aby rozpocząć ten artykuł w trybie szybkiego podglądu.
Zacząć teraz
Chociaż te dwie produkcje zajmują niemal sprzeczne pozycje, jako wiodące przykłady tego gatunku, mają wiele wspólnych elementów powierzchniowych: bomby samochodowe, słowa mówione, czyste garnitury, trafienia, prace, podwójne dotknięcia itp. Ale z The Irishman Scorsese zdołał połączyć kilka powiązań ze swoim prawie 30-letnim klasykiem, a oto one:
Odwrotny strzał Copa
Być może najbardziej znane ujęcie w historii filmu dzieje się w Goodfellas. Henry Hill, po spotkaniu i zalotach ze swoją ówczesną dziewczyną Karen (Lorraine Bracco), postanawia zabrać ją do restauracji Copacabana, gdzie zostaje wprowadzona w majestat i moc jego tajemniczego stylu życia. W 3-minutowym ujęciu, które wciąż jest uważane za arcydzieło zarówno w kinematografii, jak i opowiadaniu historii, Henry eskortuje swoją randkę tylnymi drzwiami, mija linie i przez zakład, pewnie przechodząc przez jego działanie - doświadczenie wzmocnione przez Steadicam Scorsese - aż w końcu usiądą przy wyciągniętym specjalnie dla nich stole. Ujęcie służy do ustalenia kaprysu mocy Henry'ego, a raczej potęgi jego współpracowników. To chyba najszczęśliwsza, z jaką dwójka kiedykolwiek będzie razem,i to jest ten szczyt, który Irlandczyk pokonuje w swoim własnym długim ujęciu otwierającym.
W filmie z 2019 roku Scorsese podobnie prześlizguje się po placówkach domu opieki - fruwają lekarze, pacjenci grają w warcaby i biorą pigułki - zanim ostatecznie spocznie na Franku. Przywiązany do wózka inwalidzkiego, zmęczony i samotny, jego życie jest przeciwieństwem przepychu. Chociaż Irlandczyk pożyczy Frankowi kilka chwil podobnych do Copacabany, będzie mu ciągle przypominać, że wady bycia skazanym zawsze przeważają nad zaletami.
Crazy Joe
Nie, to nie odnosi się do Joe Pesci. „Szalony” Joe Gallo był prawdziwym gangsterem, mięśniem i członkiem rodziny mafijnej z Colombo. Niesławny inicjator wojny gangów w Nowym Jorku i zabity w 1972 roku w jedyny sposób, w jaki gangsterzy wydają się wiedzieć, w jaki sposób Gallo znajduje miejsce zarówno w The Irishman, jak i Goodfellas. Przypominając sobie wczesne lata swojej współpracy z miejscowymi przestępcami, Henry przypomina sobie, jak ekscytujące było bycie częścią „życia”. I chłopcze, on też wybrał świetny czas, żeby być tego częścią. „To było przed Appalachami” - wspomina Henry - „i zanim Crazy Joe zdecydował się zmierzyć z szefem i rozpocząć wojnę”.
Ta krótka notatka - odnosząca się do czasu, gdy Gallo i jego załoga porwali większość przywódców rodziny Profaci i zatrzymali ich jako okup - może być jedyną wzmianką, jaką Crazy Joe dostaje w Goodfellas, ale słynny gangster jest w pełni rozwinięty w The Irishman. W tej roli Sebastiana Maniscalco, Gallo występuje w kilku scenach (w tym we wzruszającym hołdzie dla zmarłego komika i przyjaciela Scorsese, Don Rickles). Gangster jest na szczycie swojego świata, ogłoszony bohaterem na jego ulicach, krąży bez zmartwień na świecie, mentalność, którą utrzymuje nawet po obrażeniu szefa Russella Buffalino (Pesci). Tej nocy, w noc urodzin Gallo, Frank zostaje wysłany na śmierć. Sama akcja jest szybka i krwawa, a Gallo rozłożył się na chodniku przed restauracją, w której świętował z rodziną.Podczas gdy historycy kwestionowali zaangażowanie Sheerana w wciąż nierozwiązaną zbrodnię, Irlandczyk ustawia rzeź Gallo na 210 minut.
Zawsze miej usta zamknięte
To zasada. Po prostu tak jest: gangsterzy muszą zawsze trzymać usta na kłódkę. Ta mantra mafijna płynie w żyłach wszystkich filmów gangsterskich, ale jest również tak słynna, jak Jimmy Conway, postać De Niro w Goodfellas. Po tym, jak młody Henry zostaje postawiony przed sędzią - lub „uszczypnięty”, jak to określa - podczas pierwszego zarzutu, Jimmy korzysta z dziwnej okazji, by mu pogratulować. „Nauczyłeś się dwóch najwspanialszych rzeczy w życiu” - deklaruje Jimmy - „nigdy nie szczur na przyjaciół i zawsze miej gębę na kłódkę”. Wielka ironia polega oczywiście na tym, że pod koniec Goodfellas Henry bardzo mocno złamie obie te zasady.
Gangsterzy na czele Irlandczyka kierują się podobną zasadą, której Frank przestrzega do samego końca. Ale sama cisza tych postaci nie jest tym, co łączy film z Goodfellas. Najpierw zapytany przez prawnika Billa Bufalino (Ray Romano), a później ponownie przez samego Franka, gdy był prezesem lokalnego Teamstersa, wyrażenie „czy podałbyś (podałbyś) imiona?”. brzmi całkiem nieźle, zwłaszcza gdy następna brzmi: „nie masz się czym martwić”. Ten subtelny test lojalności, napisany przez Stevena Zailliana z listy Schindlera, wydaje się, że należy do kultowego cytatu z Goodfellas.
The Whack
Irlandczyk osiąga punkt kulminacyjny, gdy Frank wspomina swój udział w zniknięciu i śmierci Jimmy'ego Hoffy (Pacino). Los głośnego prezydenta Teamsters jest nadal technicznie nieznany - Hoffa został oficjalnie uznany za zmarłego w 1982 roku, dokładnie 7 lat po tym, jak był widziany po raz ostatni - ale według Irlandczyka, Hoffa został pobity przez Franka, nakazana egzekucja po przekroczeniu przez przywódcę związku zawodowego o jeden za dużo wierszy.
Przygotowania do śmierci Hoffy są wyczerpujące, ponieważ Frank, jeden z największych przyjaciół Jimmy'ego, boi się tego, co zamierza zrobić. Jimmy i Frank wraz z synem Hoffy, Chuckim (Jesse Plemmons) i głupim gangsterem, zostają przewiezieni do małego domu na przedmieściach, gdzie Jimmy sądzi, że jego pretensje do mafii zostaną ostatecznie rozstrzygnięte. Wchodząc do środka, Jimmy rzuca jedno spojrzenie na pusty korytarz - podobnie jak kamera - zanim oświadcza, że jego cierpliwość została wykorzystana. W tym momencie Jimmy strzela dwiema kulami w tył głowy Hoffy.
Podczas gdy Hoffa był całkowicie zaskoczony zamachem, zwłaszcza że dokonał go jego wieloletni przyjaciel, ta sekwencja jest uderzająco podobna do śmierci Tommy'ego DeVito (Pesci) w Goodfellas. DeVito, sam pasjonat, w podobny sposób trafia do podmiejskiego domu pod fałszywym pretekstem. Myśli, że w końcu zostaje „zrobiony”, co jest wielkim zaszczytem w mafijnym biznesie. Ale kiedy przybywa ubrany w swój najlepszy garnitur iz werwą przy kroku, wchodzi do pustego pokoju. Ledwo ma szansę krzyknąć „o nie”, zanim inny gangster strzeli go w tył głowy. Jak się okazuje, awans był żartem, karą za jeden z nieprzemyślanych i niedopuszczalnych czynów Tommy'ego. Chociaż okoliczności nie są dokładnie takie same, egzekucje są rozstrzeliwane w podobny sposób,ze złowieszczym i pustym pokojem, który umacnia losy postaci i dodatkowo łączy Goodfellas iIrlandczyk.